Openbaar vervoer voor dummies

Hoe werkt het openbaar vervoer?

Het reizen met het openbaar vervoer lijkt simpel. Je koopt een kaartje, stapt in de trein en stapt uit als je er bent. De praktijk is anders. Er gaat snel iets mis, vooral met de OV-chipkaart. Omdat het reizen met het openbaar vervoer steeds ingewikkelder wordt, heb ik deze minicursus over het openbaar vervoer gemaakt.

OV-chipkaart tips

OV-chipkaart gemakkelijk?

Het verkrijgen van een OV-chipkaart met automatisch opladen via internet was een hele administratieve rompslomp en heeft mij veel tijd gekost. Deze tijd kan ik nooit meer inhalen ten opzichte van de tijdbesparing van het niet meer hoeven te kopen van losse treinkaartjes. Bovendien is het iedere keer een heel gedoe als je vergeten bent uit te checken. Daarom geef ik hier een aantal tips, zo is het bijvoorbeeld veel handiger om de OV-chipkaart via een papieren formulier aan te vragen dan via internet.

OV-chipkaart saldo opladen

Het gebruik van de OV-chipkaart levert dubbel handelingen op. Eerst moet je saldo op de kaart zetten en pas daarna kun je inchecken bij een paaltje. Voor het saldo ophogen ben je met twee pasjes in de weer, je OV-chipkaart en je bankpasje. Het is erg onhandig als je dit voor iedere reis moet doen. Daarom kun je beter in één keer een groot saldo op de kaart zetten. Maar omdat het openbaar vervoer in Nederland niet goedkoop is moet het saldo moet een paar honderd Euro zijn om een tijdje vooruit te kunnen. Maar let op dat je de OV-chipkaart dan niet kwijtraakt.

Automatisch opladen OV-chipkaart

Wil je nergens meer omkijken naar hebben dan kun je "automatisch opladen" aanvragen. Maar let op, weet waar je aan begint. De procedure is door alle veiligheidsmaatregelen erg tijdrovend. Dit was althans mijn ervaring met de aanvraagprocedure via internet. Een tip: doe dit dus niet via internet maar met een formulier, verkrijgbaar bij een NS loket. 
Het aanvragen gaat niet in één keer maar moet in twee stappen:

• Eerst moet je een account aanvragen, zie hier.
• Daarna kunt je pas automatisch laden aanvragen, zie hier.

Reiskosten controleren via internet

De OV-chipkaart moet je gebruiken zonder fouten te maken, anders kun je teveel betalen voor een reis. Dat bedrag kan aanzienlijk zijn, heb ik tot mijn schade ontdekt. Vergeten uit te checken of per ongeluk inchecken of uitchecken bij een verkeerd incheck paaltje is een duur grapje. Controleren of je niet teveel hebt betaald kun je alleen, achteraf, doen via internet. Hiervoor moet je wel eerst een OV-chipkaart account aanvragen.

OV-chipkaart met korting

Er zijn drie soorten OV-chipkaarten, de persoonlijke, de anonieme en de wegwerp chipkaart. Kortingsopties zijn alleen mogelijk met de persoonlijke OV-chipkaart. Voor meer hierover zie http://www.ov-chipkaart.nl.

OV-chipkaart aanvragen bij NS loket

Het is handiger om gewoon naar een NS loket te gaan voor het aanvragen van de OV-chipkaart en het eventueel automatisch opladen. Het kan ook via internet maar de procedure is door alle veiligheidsmaatregelen erg tijdrovend. Echter, bij het loket sturen ze soms mensen weg met een prachtige folder en de mededeling dat alles via internet moet, het is zooo gemakkelijk. 

OV-chipkaart account aanvragen

Een OV-chipkaart account is noodzakelijk om zelf, via internet, te kunnen controleren of je niet teveel voor een reis hebt betaald.

Let op: Je kunt bij twee instanties een account aanvragen:

• www.ns.nl (deze moet je NIET gebruiken)
• www.ov-chipkaart.nl

Iedere instantie heeft een eigen website en een hele waslijst die ingevuld moet worden.  Iedere instantie heeft een aparte gebruikersnaam en wachtwoord. Het "automatisch opladen" aanvragen kan niet bij www.ns.nl en alleen bij www.ov-chipkaart.nl. Het is dus slim om alleen bij de laatste een account aan te vragen en niet ook bij www.ns.nl.

• Ga naar www.ov-chipkaart.nl.
• Vul de hele waslijst in.
• Vraag een account aan.
• Wacht op een bevestigingse-mail.
• Activeer hiermee het account.

Aanvragen "automatisch saldo opladen"

Automatisch opladen is alleen mogelijk op een persoonlijke OV-chipkaart. Eerst moet je een account aanvragen bij www.ov-chipkaart.nl, zie hier.

• Log in.
• Vraag "automatisch opladen" aan.
• Wacht op een schriftelijke bevestiging per post.
• Je moet naar een NS kaartautomaat (OV-chipkaart servicepunt) gaan om het automatisch opladen te activeren.

Teveel betaalde reiskosten terugvragen

Als na controle via internet blijkt dat je teveel hebt betaald, kun je binnen drie maanden het teveel betaalde bedrag terugvragen. Reisde je met meerdere vervoerbedrijven, dan moet je dit voor elk bedrijf apart doen. Lees hier hoe je de teveel betaalde reiskosten kunt terugvragen.

Verlopen OV-chipkaart

Om zoveel tijd krijg je een nieuwe OV-chipkaart, dat heeft een ander nummer dan de oude kaart. Je kunt niet eenvoudig het kaartnummer wijzigen via internet. Nee, je moet ALLE aanvraag procedures opnieuw doen. Dus een nieuwe account aanvragen én opnieuw "automatisch opladen" aanvragen. De hele waslijst, nieuwe gebruikersnaam, wachtwoord, naam, adres, geboortedatum, rekeningnummer enz. moeten weer worden ingevuld, en alles moet weer opnieuw geactiveerd worden.

Bij ontvangst van mijn nieuwe OV-chipkaart had ik mijn oude OV-chipkaart weggegooid. FOUT. De nieuwe kaart is nog niet geldig. Bovendien staat er saldo op de oude kaart en die wordt niet automatisch overgeboekt. Dit kon telefonisch opgelost worden.

Vervoerders hebben aparte incheck paaltjes

Je kunt bij de NS kaartautomaat treinkaartjes kopen voor alle vervoerders. Dus lijkt het logisch dat je ook gewoon kunt inchecken bij ieder willekeurig incheck paaltje. FOUT. Elke vervoerder heeft zijn eigen incheck paaltjes. Op voorhand kun je echter niet weten met welke vervoerder je reist voor een bepaalde bestemming. Dat zie je pas op het perron. En dan ben je soms al het incheck paaltje voorbij gelopen. Je moet dus nooit meteen inschecken bij een incheck paaltje aan de ingang van een treinstation als je niet zeker weet met welke vervoerder je reist.

Vergeten uit te checken

Bij het inchecken wordt het instaptarief van je saldo op de OV-chipkaart afgeschreven, dit is de borg. Het instaptarief is bijvoorbeeld €10 als je met de NS reist met een voordeelurenabonnement. Dit bedrag wordt bij het uitchecken verrekend met de gemaakte reiskosten. Vergeet je uit te checken dan betaal je in dit voorbeeld €10. Als de reis €18 kost dan ben je goedkoper uit en betaal je slechts €10. Dit kun je natuurlijk niet onbeperkt blijven doen want dan krijg je een aanmaning. Kost de reis minder dan €10 dan heb je teveel betaald.

Lees hier hoe je teveel betaalde reiskosten kunt terugvragen en hoe het zit bij andere vervoerders.

Reizen met de trein

Andere treinvervoerders

De NS gaat niet naar alle treinstations in Nederland. Andere vervoerders hebben trajecten van de NS overgenomen zoals Veolia, Arriva en Syntus. Het volgende is van belang:

• Voor een bepaalde bestemming reis je met één of meer vervoerders, bijvoorbeeld met de NS en Veolia.
• Je kunt niet altijd met de OV-chipkaart reizen bij andere vervoerders.
• Het gaat altijd goed als je voor het hele traject een papieren treinkaartje koopt bij een NS automaat.

NS voordeelurenabonnement

Een NS voordeelurenabonnement is niet automatisch geldig bij andere vervoerders. Iedere vervoerder heeft een eigen aanvraagprocedure om hiermee korting te krijgen. Je bent van de hele rompslomp af als je voor het hele traject gewoon een papieren treinkaartje koopt bij een NS automaat. Je krijgt dan automatisch 40% korting op het hele traject.

Instappen in treinen die worden gesplitst

Je kunt niet gewoon instappen in de trein. FOUT. Hier is voorkennis noodzakelijk. Een treinstel is honderderden meters lang en ergens in het midden is er soms een punt waar het treinstel is gesplitst. Als je goed kijkt kun je zien dat je niet kunt doorlopen tussen de wagons. Voor sommige bestemmingen maakt het verschil of je vóór af achter dit punt instapt omdat het voorste en achterste gedeelte ieder een andere eindbestemming heeft. Op voorhand is dit echter niet bekend, het staat nergens aangegeven. Je merkt het pas als je ergens aankomt waar je niet wilt zijn.

Gelukkig wordt in de trein meegedeeld, in het Nederlands, waar het treinstel waar je in zit naar toe gaat. Je kunt dan nog overstappen op het volgende station. Het zijn niet alleen domme mensen die in het verkeerde treinstel zitten, het overkomt ook bekende wetenschappers.

Verschillende prijzen

Het kopen van een trein kaartje op de voordeligste manier vergt insider kennis. Als ik bijvoorbeeld van Maastricht naar Visé in België reis heb ik drie mogelijkheden:

• Kaartje kopen bij de NS automaat, dit kost ca. €7. Echter door een fout in de automaat is mij dit nog nooit gelukt.
• Kaart kopen bij het loket, dit kost ca. €5. Er is maar één loket en er staat vaak een lange rij mensen.
• Kaart kopen in de trein, kost €4.

Zo zijn er meer trajecten, ook binnen Nederland, waar de prijzen bij verschillende vervoerders verschillen. Als je wilt besparen op de reiskosten zoek dit dan altijd even uit.

Tips tegen verkoudheid in de trein

De airco in NS dubbeldekker treinen draait meestal op volle toeren. Of het nu zomer is of winter, het is koud. Je kunt wel kiezen, beneden is er een koude luchtstroom langs je voeten en bovenin is er een koude luchtstroom boven je hoofd. Beneden helpt het nog wel eens om een tas voor de ventilatie opening te zetten. Om niet verkouden te worden of een stijve nek te krijgen neem dan altijd een sjaaltje mee en extra warme kleding.
Zie meer hierover HIER.

WC in de trein

Er zijn alleen toiletten in de treinen van de NS en Veolia.

Goedkoop en simpel treinreizen in België

In België is het treinreizen nog eenvoudig. Met een Rail Pass (van papier) kun je 10x reizen met korting door heel België voor €7,40 per enkele reis. En dit moet niet na 9:00 zoals in Nederland. Je hoeft niet steeds een kaartje te kopen want je vult je reis zelf in op de Rail Pass.

Voor Maastricht-Visé is nog een variant mogelijk: een e-ticket via de NMBS www.b-europe.com, een enkele reis kost €3,50.